دکتر نوشین محمد حسینی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به شروع فصل بهار و بروز شرایط مساعد در رشد قارچ‌های خودرو، ضمن هشدار نسبت به مسمومیت با قارچ‌های خودرو و سمی، گفت: با شروع فصل بهار و بروز شرایط مساعد در رشد قارچ‌های خودرو، همه ساله در ابتدای سال متاسفانه با موجی از مسمومیت‌های اتفاقی ناشی از مصرف خوراکی قارچ‌های خودرو و سمی روبرو هستیم.
میزان مسمومیت با قارچ‌های سمی در پنج سال اخیر
وی افزود: بر اساس آمار به دست آمده از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، در سال ۱۳۹۶، بالغ بر ۱۵۴۰ مورد مراجعه به بیمارستان در اثر مسمومیت با قارچ‌های خودرو و سمی گزارش شده است. این آمار از سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ به ترتیب بالغ بر ۱۷۲۶ نفر، ۳۶۵ نفر و ۷۲۲ نفر بوده و در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ تعداد ۸۲۸ مورد مراجعه به بیمارستان بر اثر مسمومیت با قارچ‌های خودرو و سمی گزارش شده است که نشان‌دهنده تعداد بالای قربانیان و شایع بودن این مسمومیت در کشور است.
استان‌های با بیشترین مسمومیت با قارچ‌های سمی
محمد حسینی با بیان اینکه متاسفانه مصرف خوراکی قارچ‌های خودرو و سمی، منجر به فوت، نارسایی کبد و بستری شدن بسیاری از هموطنان‌مان شده است، ادامه داد: بیشترین مسمومیت در سال ۱۳۹۶ مربوط به شهرهای استان کرمانشاه، آذربایجان غربی، لرستان، گلستان و کردستان بوده است. همچنین بیشترین مسمومیت در سال ۱۳۹۷ مربوط به شهرهای استان کرمانشاه، گلستان، لرستان و آذربایجان غربی (ارومیه) و زنجان، بیشترین مسمومیت در سال ۱۳۹۸ مربوط به شهرهای استان لرستان، آذربایجان غربی، اردبیل، تهران و کردستان، بیشترین مسمومیت در سال ۱۳۹۹ مربوط به بجنورد (خراسان شمالی)، تهران، شهرکرد، گلستان و آذربایجان غربی (ارومیه) و بیشترین مسمومیت در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ مربوط به شهرهای بجنورد (خراسان شمالی)، تهران، شهرکرد، لرستان و گلستان بوده است.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از مسمومیت با قارچ‌های سمی
وی با بیان اینکه در پنج سال اخیر مجموعا ۵۱۷۵ مورد مسمومیت ناشی از مصرف قارچ‌های خودرو در هموطنانی که در مناطق غربی، کوهستانی و یا مرطوب کشور زندگی می‌کنند، ایجاد شده است، گفت: این در حالی است که موارد با آموزش عمومی و اطلاع رسانی و ارائه هشدار به موقع قابل پیشگیری خواهد بود. بر همین اساس هم مردم باید به رعایت برخی نکات توجه کنند تا از بروز مسمومیت و مرگ ناشی از مصرف قارچ‌های سمی پیشگیری شود.
محمد حسینی ادامه داد: بر این اساس از مصرف قارچ‌های خودرو مخصوصا قارچ‌هایی که در کنار تنه درختان، به ویژه درختان خشک شده می‌رویند یا قارچ‌های جمع‌آوری شده توسط افراد بومی، خودداری کنید. برای حفظ سلامت خود و خانواده‌تان تنها قارچ‌هایی را که توسط مراکز مجاز و در بسته‌بندی‌های دارای مجوز هستند، خریداری و مصرف کنید. همچنین باید توجه کرد که شناسایی انواع خوراکی قارچ از انواع سمی تنها بر اساس خصوصیات ظاهری مانند شکل، رنگ، بو، قوام و مزه مشکل بوده و تنها توسط متخصصان و کارشناسان مجرب قارچ‌شناسی و گیاه‌شناسی امکان‌پذیر است. بنابراین به توصیه‌های برخی از افراد در تشخیص انواع سمی از انواع خوراکی قارچ توجه نکنید. در عین حال مصرف قارچ ها توسط پرندگان و سایر جانوران اهلی و وحشی، نشان‌دهنده غیرسمی بودن قارچ برای انسان نیست.
وی همچنین گفت: برخی از روش‌ها و معیارهای سنتی مانند تغییر رنگ قاشق نقره در اثر تماس با قارچ، یا وجود حشرات دراطراف قارچ و محل رویش قارچ معیار علمی و صحیحی برای تشخیص عدم سمیت قارچ در همه موارد نیست. برخی از سموم موجود در قارچ‌های سمی، مقاوم به گرما بوده و فرآیندهای آماده‌سازی غذا مانند کباب کردن، آب پز کردن، سرخ کردن، بخار پز کردن قادر به تخریب کامل مواد سمی موجود در آن نیستند.
علایم و نشانه‌های مسمومیت با قارچ سمی
وی ادامه داد: همچنین در صورت بروز علایم و نشانه‌های گوارشی شامل تهوع، استفراغ و اسهال به صورت تاخیری پنج تا ۱۲ ساعت پس از مصرف خوراکی قارچ‌های خودرو، هر چه سریع‌تر بیمار را به مرکز درمانی تخصصی مسمومیت‌ها منتقل کنید. در مواردی که علائم گوارشی به صورت تاخیری با فاصله بیش از ۶ ساعت از مصرف قارچ خودرو، رخ دهد این دسته از قارچ‌ها سمیت به مراتب بیشتری دارند و در سال‌های گذشته منجر به نارسایی حاد کبدی و مرگ تعدادی از هموطنان‌مان شده‌اند.
لزوم انتقال سریع بیمار مسموم به مرکز درمانی
محمد حسینی افزود: انتقال سریع بیمار مسموم به یک مرکز درمانی تخصصی مسمومیت‌ها امکان درمان موفقیت آمیز را افزایش می‌دهد و هرگونه تاخیر در این امر سبب افزایش احتمال شکست درمان و حتی مرگ بیمار می‌شود. بنابراین با مشاهده علایم و نشانه‌های بالینی اولیه به ویژه از نوع تاخیری در فردی با سابقه مصرف خوراکی قارچ خودرو، از هرگونه خوددرمانی و درمان علامتی پرهیز کرده و بیمار را در اسرع وقت به بیمارستان منتقل کنید. در صورت امکان، نمونه باقی مانده قارچ مصرف شده توسط بیمار را برای شناسایی کادر پزشکی در بیمارستان به همراه داشته باشید.
وی با بیان اینکه با آغاز فصل بهار و رویش قارچ های سمی در دامن طبیعت، همه ساله تعدادی از هموطنان به دلیل عدم آگاهی و عدم توانایی تشخیص قارچ سمی از انواع بی‌خطر بر اثر مصرف قارچ سمی دچار مسمومیت، صدمات موقت، دائمی و حتی مرگ شده‌اند، گفت: تاکید می‌کنم که در بسیاری موارد شناسایی قارچ سمی از طریق ظاهر آن میسر نیست و تخصص لازم دارد. متاسفانه از سال ۱۳۹۷ تا نیمه نخست سال ۱۴۰۰، بیش از ۵۰۰۰ مورد مسمومیت مراجعه شده به بیمارستان را در این زمینه شاهد بوده‌ایم که اغلب این موارد در استان‌های آذربایجان غربی، لرستان، کرمانشاه، کردستان، زنجان، گلستان و شهرکرد رخ داده است.
